کانش مرجع مناسب
کسب مهارت و دانش

کنترل فاز چیست | آموزش نصب تصویری + کاربرد و نقشه

کنترل فاز چیست
مطمئنا تا به اینجای جلسات دریافته اید که حفاظت از مدارهای ما و مصرف کننده ها یکی از ارکان مهم طراحی مدار فرمان است که در جلسات پیش موارد مختلفی مانند فیوز و بی متال و کنترل بار و ... را بررسی کردیم اما در این جلسه قرار است که راجع به رله کنترل فاز صحبت کنیم و وظایف آن و نحوه ی اتصال آن در مدار را بررسی نماییم.
کنترل فاز چیست
فهرست مقاله :
دانلود ویدئو آموزش کنترل فاز

کنترل فاز چیست و چه کاربردی دارد

گاها پیش می آید که پارامترهای شبکه مانند توالی فازها، سطح ولتاژ شبکه و … تغییر میکند که این تغییرها در صنعت میتواند بعضا آسیب های جبران ناپذیری را به تجهیزات و یا حتی جان پرسنل و نیروی انسانی ما بزند، پس بهتر است که برای این مواقع تمهیداتی را بیندیشیم.

کنترل فاز چه کاربردی دارد ؟

یکی از تجهیزات مهم در این زمینه رله کنترل فاز است که وظیفه تشخیص موارد زیر را برعهده دارد.

  1. افزایش یا کاهش شدید ولتاژ
  2. عدم توالی فازها
  3. قطعی هر یک از فازها
  4. عدم تقارن ولتاژ

کاهش یا افزایش ولتاژ

هر یک از مصرف کننده های ما با سطح ولتاژ خاصی کار میکنند مثلا مکن است یک مصرف کنند ه تکفاز با سطح ولتاژ 180 تا 250 ولت کار کند و در صورت کاهش یا افزایش ولتاژ به بیش از این محدوده مطمئنا مصرف کننده ما آسیب می بیند.

پس در اینجا اگر چنین خطایی رخ دهد کنترل فاز فالت را تشخیص داده و مدار را قطع میکند و از آسیب رسیدن به مصرف کننده ما جلوگیری میکند.

عدم توالی فاز

همانطور که در جلسه قبل راجع به مدار چپگرد راستگرد صحبت شد فهمیدیم که اگر جای دوفاز تغییر نماید جهت چرخش روتور ما تغییر کرده و اگر این اتفاق ناخواسته و در اثر یک خطا اتفاق بیفتد ممکن است خسارات زیادی را به بار آورد پس بایستی این خطا تشخیص داده شود و مدار قطع شود.

قطعی فاز

در صورت قطعی هر فاز و کارکردن موتور ما با دو فاز باعث آسیب جدی به موتور ما  و در صورت ادامه کارکرد موجب سوختن موتور میشود. پس یک الکتروموتور سه فاز بایستی همیشه بایستی با سه فاز کار کند  و تشخیص این مورد نیز با کنترل فاز است.

عدم تقارن ولتاژ

ولتاژ سه فاز ما چه از لحاظ دامنه و سطح و لتاژ و چه از لحاظ اختلاف فاز 120 درجه بایستی متعادل و متقارن باشد و اگر هر یک از خطوط ولتاژ ما دچار تغییر شود باعث عدم تعادل در جریان شده و به مصرف کننده ما آسیب وارد میکند پس کنترل فاز بایستی این خطا را نیز برای ما رفع نماید.

آشنایی با مشخصات رله کنترل فاز

برای پاسخ بهتر به سوال کنترل فاز چیست بایستی بیشتر با این تجهیز حفاظتی آشنا شویم و آن را مورد بررسی قرار دهیم. هر کنترل فاز بسته به مدل و شرکت سازنده دارای ترمینال ها و چراغ های آلارم مختلفی می باشد که مهمترین آنها موارد زیر هستند.

تست رله کنترل فاز

📌ورودی R,S,T : ترمینال های ورودی هستندو برق سه فاز به آنها متصل میشود. در برخی از مدل های ترمینال MP نیز وجود دارد که محل اتصال سیم نول است.

📌 ترمینال 15 : این قسمت همان COM بوده و بایستی یک خط فاز به این ترمینال وصل شود.

📌 ترمینال 16: این بخش یک تیغه بسته می باشد که به محض وصل شدن کنترل فاز در صورت عدم وجود خطا باز میشود و هنگا که فالت تشخیص داده شود مجددا بسته میشود و یک مسیر جریان از 15 به 16 ایجاد می شود.

پس میتوان از آن به عنوان آلارم استفاده کرد مثلا با وصل یک چراغ سیگنال به پایه 16 وقتی خطا رخ دهد، چراغ ما روشن می شود.

📌 ترمینال 18: این پایه درحالت عادی باز است اما به محض برقدار شدن رله کنترل فاز و در صورت عدم خطا این پایه بسته میشود پس در قسمت مدار فرمان بایستی از پایه 18 استفاده شود که در صورت خطا باز شده و مدار ما را قطع کند.

اما بریم سراغ LED های آلارم روی کنترل فاز

  1. چراغ AC یا POWER : این نشانگر بیان کننده این است که برق به کنترل فاز رسیده است
  2. چراغ REL  : چراغ مربوط به وصل رله
  3. F : مربوط به خطا
  4. P  یا RVRS : مربوط به جابجایی فازها می باشد
  5. <U : آلارم مربوط به افزایش ولتاژ
  6. >U : آلارم مربوط به کاهش ولتاژ                                                                         

تنظیم سلکتورهای کنترل فاز

بر روی هر کنترل فاز بسته به مدل آن تعدادی سلکتور موجود است که ممکن است در بعضی مدل ها 1 یا 2 یا 3 عدد سلکتور وجود داشته باشد که هر کدام وظیفه ی مربوط به خودشان را انجام میدهند که به شرح زیر است.

سلکتور on-delay: با تنظیم این مورد وقتی رله کنترل فاز وصل میشود در صورت عدم خطا، پس از چند ثانیه فرمان وصل رله صادر شود و تیغه ها تغییر وضعیت دهند.

سلکتور off-delay: وقتی رله خطا را دید پس از چند ثانیه دستور قطع را صادر کند.

سلکتور %asym: با تنظیم این مورد میزان عدم تقارن ولتاژ بررسی میشود و در صورت تجاوز به بیش از این مقدار فرمان قطع صادر میشود. اصولا این عدد روی 15 درصد تنظیم میشود مگر اینکه مصرف کننده ما حساس بوده و که در این مورد بایستی عدد را پایین تر تنظیم نماییم.

نحوه ی بستن کنترل فاز

برای استفاده از این وسیله حفاظتی در مدار فرمان بایستی سه فاز وارد ترمینالهای ورودی کنترل فاز شوند و یک فاز هم به ترمینال 15 وصل میکنیم در صورت وجود ترمینال نول بایستی یک خط نول به mp یا N برسانیم.

از ترمینال 18 به کلید یا شستی سیم کشی میکنیم و در صورت نیاز یک چراغ سیگنال نیز برای تشخیص آلارم به پایه 16 وصل میکنیم که در صورت خطا بسته شود و چراغ پایلوت ما روشن شود.

اگر خطایی در مدار ما وجود نداشته باشد و خطایی را روی نمایشگر کنرل فاز نبینیم، با قرار دادن کلید در حالت 1 جریان به بوبین کنتاکتور رسیده و تیغه های آن بسته شده و موجب راه اندازی موتور سه فاز ما می شود.

نحوه بستن کنترل فاز با کنتاکتور
اگر بخواهیم از کنترل فاز سه فاز در نرم افزار cade-simu نیز استفاده نماییم، فقط بایستی توجه نمود که در نرم افزار فقط میتوان قطع فاز یا عدم توالی فاز را بررسی نمود که در صورت وقوع هر کدام خطا شمرده شده و تیغه ها ما تغییر وضعیت می دهند.
میتوانیم به صورت زیر این تجهیز حفاظتی را در یک مدار راه اندازی دائم موتور سه فاز قرار دهیم و یک شستی سر راه یکی از فازهای ورودی به رله بگذاریم که با زدن آن و قطع جریان خطا تشخیص داده شود و فرمان قطع صادر شود.
نصب کنترل فاز سه فاز در نرم افزار
امیدوارم که به جواب سوال کنترل فاز چیست رسیده باشید و دید خوبی نسبت به این رله حفاظتی پیدا کرده باشید.
برای دانلود pdf جلسه نوزدهم از لینک زیر استفاده نمایید.
pdf کنترل فاز چیست

تیم کانش
تیم کانش

ما در کنار شماییم تا بتوانیم با قرار دادن مطالب و آموزش های مفید، گام کوچکی جهت افزایش دانش و کسب مهارت شما بردایم...

..... آموزش مرتبط .....

4 پاسخ

  1. سلام و عرصض ادب مهندس جان بسیار بسیار خسته نباشید.
    یک سوال داشتم که کنترل فاز رو قبل از فیوز باید بهش برق داد؟چون الان تو مدار قبل از فیوز بهش برق وارد میشه.
    درود بر شما

    1. درود بر شما محمد جان
      در عمل ما بریکرها (مثل همین فیوز سه فاز) را در اول مسیر قرار میدیم و فرمایش شما کاملا درست است و بهتر است که در نقشه طراحی هم
      کنترل فاز بعد از فیوز سه فاز قرار بگیرد.
      سپاس از حسن توجه و فیدبک شما🙏🙏💙💙

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *