راه اندازی موتور سه فاز | انواع روش ها + فیلم + PDF

راه اندازی موتور سه فاز

همه ی ما بارها و بارها در طول روز موتورهای الکتریکی مختلفی مانند مخلوط کن، چرخ گوشت، لباسشویی، پنکه و… را در منزل روشن میکنیم و راه اندازی این وسایل در حقیقت با زدن دو شاخه ی وسیله به پریز منزل محقق میشود.

حالا اگر به جای موتور تکفاز موتور سه فاز داشته باشیم کافیست سه شاخه موتور سه فاز را به پریز سه فاز بزنیم و موتور ما راه اندازی خواهد شد.

اما ما تقریبا هیچ موقع چنین کاری را انجام نمیدهیم، و برای راه اندازی موتور سه فاز چند لایه حفاظتی تعیین میکنیم که آسیبی به مدار ما وارد نشود، اما دلیل این کار چیست؟

دلیلی تعیین چند لول حفاظت برای موتور سه فاز میتواند بسیار باشد که چند مورد از مهمترین آنها را خدمتتان آورده ام

1. جریان راه اندازی بالا در موتور سه فاز
2. قیمت بالا این وسیله نسبت به موتور تکفاز
3. انجام کارهای حساس توسط این وسیله
4. احتال خطای بیشتر در سیستم سه فاز و…

نا گفته نماند در منزل هم برخی از وسایل الکتریکی حفاظت هایی مثل فیوز دارند که از چشم ما به دور است مثلا داخل برخی از وسایل الکتریکی منزل فیوز قرار داده شده است و یا برقکار ساختمان در هنگام برق کشی اصول حفاظتی را رعایت کرده است مثلا حفاظت مکانی مثل آشپرخانه که وسایل موتوری بیشتری دارد قوی تر از حفاظت اتاق خواب است.

انواع روش های راه اندازی موتور سه فاز

ما موتور سه فاز را میتوانیم با بیش از ده روش مختلف راه اندازی نماییم که حدود 5 روش آن بسیار پرکاربردتر است . قرار است این 5 روش راه اندازی موتور سه فاز را خدمتتان معرفی کنیم، ور کاربرد و معایب و مزایای هر روش را نیز جداگانه ببرسی کنیم.

راه اندازی به روش مستقیم یا تک ضرب یا dol

در این روش راه اندازی موتور الکتریکی به صورت یک ضرب و بدون هیچ گونه تغییری برقدار شده و راه اندازی میشود اما نا گفته نماند در این روش هم قاعدتا از تجهیزات حفاظتی مانند فیوز و بی متال استفاده میشود.

در این روش گشتاور راه اندازی بالاست و برای مواردی که نیاز به گشتاور راه اندازی بالا داریم مانند مواردی که موتور  با بار روشن میشود مانند بالابرها که موتور سه فاز زیر با راه اندازی میشود و یا میکسری که ممکن است زیر بار روشن شود و نیاز به گشتاور بالایی دارد.

معایب و مزایا راه اندازی موتور سه فاز به روش مستقیم

راه اندازی به روش ستاره مثلث

در بالا یا بغل هر موتور الکتریکی جعبه ی کوچکی موجود است که اگر درپوش آن را با پیچ گوشتی باز کنیم 6 سیم که همان سر کلاف های سیم پیچی موتور است نمایان است به این قسمت از موتور اصطلاحا تخته کِلِم گویند.

در هنگام راه اندازی موتور به روش ستاره مثلث ما ابتدا موتور را در حالت ستاره روشن میکنیم و سپس به حالت مثلث تغییر وضعیت میدهیم در این حالت از شر جریان راه اندازی بالا راحت شده ایم چرا که در حالت ستاره جریان راه اندازی بالا نداریم و پس از گذشت مدت زمانی و کم شدن جریان به حالت مثلث تغییر وضعیت بدهیم  و با این ترفند عالی بسیاری از مشکلات را حل کرده ایم.

در روش ستاره مثلث چون گشتاور راه اندازی پایین است پس نمیتوان در مواردی مانند بالابر یا مثلا سنگ شکن ها که موتور زیر بار روشن می شود استفاده نمود بلکه در موارد مانند فن یا در صنعت وقتی میکسر یا نوار نقاله ای بدون بار روشن میشود میتوان از روش ستاره مثلث استفاده کرد.

اما یک سوال مهم!!

خب چه نیازی به مثلث داریم وقتی جریان راه اندازی مثلث بالاست پس همیشه راه اندازی موتور سه فاز را  با سر بندی ستاره انجام دهیم که مشکلی بابت جریان بالای راه اندازی نداشته باشیم؟

اما جواب بسیار سادست

چون توان و سرعت و گشتاور اصلی موتور ما در حالت مثلث است و در حالت ستاره این مقادیر بسیار کاهش می یابند.

در مورد روش راه اندازی موتور سه فاز به روش ستاره مثلث چند جلسه دیگر به صورت مفصل و دقیق با شما صحبت خواهیم کرد.

راه اندازی به روش سافت استارتر

سافت استارتر وسیله های است که توسط آن میتوان مشکل جریان راه اندازی بالا را حل نمود، یک سافت استارتر با کمک تجهیزات برق صنعتی مانند تریستور میزان ولتاژ و جریان راه اندازی را کم میکند و موتور الکتریکی بدون ضربه و مشکل راه اندازی میشود.

 و موتور الکتریکی را بدون مشکل راه اندازی نمود. در حقیقت به وسیله سافت استارتر میتوان به صورت نرم موتور الکتریکی سه فاز را استارت(روشن) و استپ(خاموش) کرد و هر جایی که ما نیاز به استپ و استارت نرم و بدون لرزش نیاز داریم بهترین گزینه میتواند سافت استارتر باشد مثل نوار نقاله ای که اجسام حساس یا مایعات را جابه جا میکند یا در سانتریفیوژها  که به کارکرد نرم و بدون لرزش نیاز است، استفاده میشود.

راه اندازی توسط اینورتر یا درایو

یکی دیگر از روش های راه اندازی موتور سه فاز اینورتر می باشد که به نام درایو هم شناخته میشود، اینورتر هم یک وسیله ای که مانند سافت استارتر با پیدایش الکترونیک صنعتی بوجود اومد و با قطعات الکترونیک صنعتی مانند IGBT کار میکنه و در حقیقت با تغییر فرکانس سرعت، جریان، ولتاژ و جهت چرخش موتور را تغییر میدهد.

شاید اگر قیمت اینورتر را در نظر نگیریم یکی از بی عیب ترین روش های راه اندازی موتور سه فاز همین روش اینورتر است که توسط آن میتوان موتور سه فاز را بدون هیچ تجهیزات دیگری را چپ گرد و راستگرد کرد.

راه اندازی موتور 3 فاز با اتوترانس

یکی دیگر از روش های راه اندازی موتور سه فاز که به ندرت استفاده میشود اتوترانس می باشد که فقط در توان های بالا مورد استفاده قرار میگیرد و هزینه بالایی نیز دارد و روش مرسومی به حساب نمی آید.

به جز روش های بالا روش های متفاورت دیگری نیز برای راه اندازی موتور سه فاز وجود دارد اما فراگیر نیست و در 99 درصد موارد از همین روش ها در صنعت استفاده می شود.

مقایسه روش های مختلف راه اندازی موتور 3 فاز

در جدول زیر روش های راه اندازی موتور سه فاز بر اساس پارامترهای مختلف با یکدیگر مقایسه شده اند، با توجه به نوع کارمان و کاربرد موتور 3فاز بایستی بهترین روش را انتخاب کنیم.

مثلا روش روش اینورتر سبزتر از بقیه است و اگر بابت هزینه مشکلی نداشته باشیم میتوناد گزینه مناسبی باشد و یا اگر گشتاور بالا و قیمت برای ما ملاک است با توجه به نوع موتور روش مستقیم یا یک ضرب میتواند مناسب باشد.

دانلود PDF جلسه اول  >>>>  پی دی اف راه اندازی موتور سه فاز