فیوز چیست؟ | آموزش جامع از وظیفه فیوز تا انواع آن

فیوز چیست؟ 

اگر بخواهیم خیلی کوتاه پاسخ سوال فیوز چیست را بدهیم می توان گفت: یکی از تجهیزات حفاظتی میباشد که مدار را در برابر عبور جریان های غیر عادی مثل اتصال کوتاه حفظ میکند.

هر وسیله الکتریکی میزان مشخصی جریان کشی دارد که اگر این جریان از مقدار مشخصی فراتر رود خطرناک بوده و میتواند خسارات جبران ناپذیری را به بار آورد که فیوز با هوشمندی کامل این موضوع را سریع تشخیص داده و مسیر جریان را قطع می کند.

مثلا یکی از اتفاقاتی که در  برخی از منازل رخ می دهد این است که کودک منزل شیطنت کرده و وسیله رسانایی مانند دو طرف یک تکه سیم را وارد سوراخ های پریز برق میکند در این حالت فاز به نول برخورد کرده و اصطاحا اتصال کوتاه رخ میدهد و جریان زیادی از سیم ها عبور می کند.

در این زمان است که فیوز به کمک ما آمده و فاز را قطع کرده و از سوختن سیم کشی ساختمان و حتی خطرات بدتر جلوگیری مینماید.

پس حالا به اهمیت این قطعه حفاظتی مهم پی میبریم، خب تا اینجا تاحدی به پاسخ فیوز چیست رسیده ایم، اما بیایید بیشتر در مورد فیوز مهم صحبت کنیم.

فیوز چگونه در مدار بسته می شود؟

فیوز به صورت سری در مدار قرار میگیرد و و غالبا در ابتدای مدار قرار میگیرد چرا که اگر اتفاق خاصی در مدار رخ داد جریان برق را از ابتدا قطع کند تا از آسیب رسیدن به تمام نقاط و تجهیزات جلوگیری نماید مانند فیوز ماشین.

مثلا در فیوز ماشین به محض تشخیص خطا و اضافه جریان در قسمتی از ماشین (مثلا برف پاک کن) فیمز متصل به آن قسمت خطا را تشخیص داده و به خاطر جریان بالا و ایجاد حرارت زیاد قسمت ذوب شونده فیوز ذوب شده (چرا که از باقی قسمت ها نازک تر است و آستانه تحمل جریان آن کمتر است) و مدار را قطع میکند تا به ماشین شما آسیبی نرسد و پس از بر طرف شدن خطا بایستی فیوز قبلی را دور بیندازیم و فیوز جدیدی را جایگزین آن کنیم.

نا گفته نماند در برخی از فیوزها مانند MCB یا همان مینیاتوری خودمان عملکرد فیوز متفاوت است و با عبور جریان بالا فیوز عملکرد مغناطیسی داشته و به قول معروف فیوز میپرد و پس از رفع خطا بایستی فیوز را به بالا بزنیم و نیازی به تعویض آن نیست.

انواع فیوز

فیوزها بر اساس ملاک های مختلف می توان در دسته های مختلف تقسیم بندی نمود مثلا بر اساس نوع ولتاژ، نوع کاربرد، نوع عملکرد و …

فیوز از لحاظ نوع ولتاژ کاری به دو دسته تقسیم میشود.

Ac برای موارد متناسب با برق شهری یا متناوب یا ac  کاربرد دارد مانند فیوزهای مینیاتوری خانگی

Dc برای وسایل الکترونیکی و هر جا که با برق dc یا مستقیم سروکار داریم ساخته شده است مانند فیوز شیشه ای

تقسیم فیوز بر اساس عملکرد

یکی از مباحث مهم آموزش فیوز این است که بدانیم، این وسیله از لحاظ کاربردی و عملکردی به سه دسته تقسیم میشود.(طبق استاندارد IEC)

فیوز نوع B

برای مدارت روشنایی کاربرد دارد و با ورود جریان به 3 تا 5 برابر جریان نامی جریان برق را قطع میکند.(تند کار)

فیوز نوع C

از این نوع فیوز برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در صنعت به کار میرود و با ورود جریان به محدوده 5 تا10 برابر جریان نامی قطع میکند(کند کار)

فیوز نوع D

برای حفاظت از مدارهای صنعتی که شامل ترانسفورماتور هستند کاربرد دارد  و با ورود جریان به10 تا 20 برابر جریان نامی مدار را قطع میکند.

کاربردهای مختلف فیوز

به جرئت میتوان گفت که فیوز یکی از مهمترین و پرکاربردترین تجهیزات برقی و حفاظتی در تمام زمینه هاست چرا که تفاوتی ندارد که شما در حال کار با برق ac هستید یا dc و اینکه با سطح ولتاژ 12 ولت سروکار دارید و یا در پست برق با سطح ولتاژ کیلو ولت، در همه حالت حفظ سلامت شما و تجهیزات شما بسیار مهم است.

و فیوز این کار مهم را برای ما انجام میدهد، پس کاربردهای متفاوتی را برای فیوز میتوان شمرد مانند موارد زیر:

• استفاده شده در تجهیزات الکترونیکی مانند کولر،لباسشویی، ترازو و …
• استفاده شده در تابلو فیوز منازل مسکونی
• استفاده شده در صنعت و کارخانجات
• کاربرد در پست ها و نیروگاه های برق
• کاربرد در انواع خودروها
• استفاده در هر جایی که با برق سرو کار داریم

حالا که تا حدی فهیده ایم فیوز چیست یک نکته آموزشی مهم را خدمتتان عرض میکنم.

💡نکته: یکی از پرکاربرد ترین فیوزها دربرق صنعتی و آموزش مدار فرمان فیوز MCB می باشد که در انواع

• تکفاز
• دو فاز
• سه فاز

در بازار موجود است و بر اساس رنج جریانی مدارمان بایستی فیوز مناسب را خریداری کنیم.

جدول انتخاب فیوز مناسب

برای انتخاب فیوز مناسب مناسب موتور سه فاز شما میتوانید از جدول انتخاب فیوز کمک بگیرید و یا در هنگام خرید اطلاعات موتور خود مانند توان و جریان نامی را در اختیار فروشنده قرار دهید تا مناسب ترین فیوز برای کار شما را با توجه به انواع روش راه اندازی موتور سه فاز در اختیارتان قرار دهد.

دانلود PDF این جلسه :     آموزش فیوز چیست PDF

جمع بندی : در این مقاله آموزشی فهمیدیم که فیوز چیست، چگونه در مدار بسته می شود، نحوه ی عملکرد آن هم بدین صورت است که فیوز با تشخیص جریان بالایی مانند اتصال کوتاه مدار را قطع کرد و از آسیب رسیدن به تجهیزات جلوگیری میکند.